Dynamiek op de Nederlandse Arbeidsmarkt: Veranderingen in taken en gevraagde vaardigheden

Hoe verandert werk in Nederland? Wat betekenen deze ontwikkelingen voor werkenden en werkgevers? Welke vaardigheden hebben werkenden nodig en hoe kunnen ze deze vaardigheden verkrijgen? Welke werkenden lopen het risico op scholingsveroudering en baanverlies? Kunnen ‘skills’ paspoorten een rol spelen om mismatches op de arbeidsmarkt te verkleinen en arbeidsmarkttransities te vereenvoudigen? Deze vragen staan centraal in de zesde editie van Dynamiek op de Nederlandse Arbeidsmarkt (DNA VI), gepubliceerd door CBS en TNO.

Veranderingen in taken en gevolgen voor werkenden

De zesde editie van DNA VI laat zien dat de taken die werkenden uitvoeren en de vaardigheden die hiervoor nodig zijn, de afgelopen jaren zijn veranderd; en die veranderingen zetten zich, mogelijk versneld door de COVID-19-crisis,naar verwachting de komende jaren voort. Een concreet voorbeeld is het werk van monteurs. In DNA VI is specifiek gekeken naar de invloed van technologische ontwikkelingen op veranderingen in het werk van monteurs in de agrifood en netbeheer sector. De resultaten laten zien dat monteurs in de toekomst steeds meer data moeten invoeren en gebruiken bij onderhoud en reparatiewerkzaamheden, en moeten meer samenwerken met andere vakgebieden zoals leveranciers. De skills die de monteurs nu al nodig hebben blijven van belang, maar daarbij hebben monteurs meer (basale) digitale, analytische en communicatieve skills nodig.

De waarde van een arbeidsmarkt georganiseerd rond taken en vaardigheden

Uit het onderzoek in DNA VI is op te maken dat een focus op taken en vaardigheden waardevolle inzichten biedt. Meer inzicht in veranderingen in het takenpakket maakt het makkelijker om de gevolgen voor de benodigde kennis en vaardigheden van werkenden in kaart te brengen. Door uit te gaan van taken en skills in plaats van beroepen en opleidingen kunnen matches op de arbeidsmarkt  makkelijker gemaakt worden. Werkzoekenden en werkgevers kunnen hiervan profiteren, zeker op een krappe arbeidsmarkt. Zij die niet over de juiste diploma’s beschikken maar wel over de juiste vaardigheden hebben meer kans om passend werk te vinden bij een focus op vaardigheden in plaats van op diploma’s. Werkgevers kunnen door een focus op de taken die moeten worden uitgevoerd en de daarvoor benodigde vaardigheden gemakkelijker geschikte kandidaten vinden dan wanneer ze alleen uitgaan van behaalde diploma’s. Zowel het onderwijs als werkgevers, werknemers en werkzoekenden hebben in theorie baat bij een focus op vaardigheden en taken.

Animo voor een skills paspoort hangt samen met ervaren mismatch tussen gevraagde en beschikbare vaardigheden

Informatie over de gevolgde opleiding is niet altijd voldoende om te bepalen of iemand over de juiste vaardigheden beschikt, met name als werkenden hun opleiding lang geleden hebben afgerond. Daarnaast worden vaardigheden niet alleen tijdens de opleiding opgedaan maar ook daarna, door het volgen van trainingen en cursussen naast het werk en door ervaringsleren in het werk zelf. Een skills paspoort is een instrument om de beschikbare vaardigheden van werkenden vast te leggen. In DNA VI is gekeken naar de behoefte aan een skills-paspoort onder werkgevers en werkenden. Zowel werkgevers als werkenden is gevraagd of ze een skills paspoort een goed idee vinden en of ze er gebruik van zouden willen maken. Met name werkenden die zelf een mismatch ervaren tussen hun eigen skills en de skills die nodig zijn voor het werk blijken positief over zo’n paspoort. Werkgevers zijn enthousiaster over dit idee als er sprake is van een mismatch van skills bij het huidige personeel.

De hoofdstukken van DNA VI zijn te vinden in het Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken: